ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ 1

Οι αναρτήσεις είναι ομαδοποιημένες κατά μάθημα στο δεξί σας χέρι, όπως κοιτάτε. Επίσης μπορείτε να δείτε παλαιότερες αναρτήσεις στο κάτω μέρος της σελίδας πατώντας "παλαιότερες αναρτήσεις".

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ 2

Ορισμένες από τις παλαιότερες αναρτήσεις μπορεί να περιέχουν συνδέσμους που δεν λειτουργούν πια. Επίσης ορισμένες παλιές πολυτονικές γραμματοσειρές μπορεί να δυσλειτουργούν. Το μπλογκ έχει συσσωρεύσει ένα μεγάλο αριθμό αναρτήσεων που αδυνατώ να ελέγξω στην πληρότητά τους. Με την πρώτη ευκαιρία θα γίνει μια γενική εκκαθάριση.

8-4-2015: Μια μερική συντήρηση διόρθωσε πολλά προβλήματα (50%).

Επισήμανση 3

Δυστυχώς αρκετά από τα παράθυρα του LinkWithin (you might also like) δεν λειτουργούν πια. Συγχωρήστε με για την ενδεχόμενη ταλαιπωρία!
Σταύρος Γκιργκένης 17-10-2016

Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2016

Οδύσσεια. Σχολιασμός και περιεχόμενο των στίχων α 361-497


Οδύσσεια. Σχολιασμός και περιεχόμενο των στίχων α 361-497

Κύριο θέμα:  ο Τηλέμαχος βάζει σε εφαρμογή τις συμβουλές της Αθηνάς/Μέντη.
Περιεχόμενο: ο αοιδός Φήμιος τραγουδά για την επιστροφή των ηρώων από την Τροία πίσω στην Ελλάδα. Η Πηνελόπη, ακούγοντας το τραγούδι, στεναχωριέται και βάζει τα κλάματα, επειδή θυμήθηκε την απουσία του Οδυσσέα. Ζητά από τον Φήμιο να τραγουδήσει οποιοδήποτε άλλο τραγούδι εκτός από αυτό. Ωστόσο ο Τηλέμαχος παίρνει το λόγο και της λέει να μην μαλώνει τον αοιδό για τα τραγούδια του και να το πάρει απόφαση πως το πιθανότερο είναι να μην επιστρέψει ο Οδυσσέας. Επίσης την προστάζει να μπει μέσα στο δωμάτιό της και να ασχοληθεί με γυναικείες δουλειές, γιατί τα λόγια ανήκουν στους άντρες. Η Πηνελόπη μένει έκπληκτη από τη δυναμική συμπεριφορά του Τηλέμαχου, αλλά ακούει τις οδηγίες του και αποχωρεί. Ο Τηλέμαχος μετά παίρνει το λόγο και συμβουλεύει τους μνηστήρες να συνεχίσουν το γλέντι τους όσο μπορούνε, διότι θα έρθει η ώρα  που ο Δίας θα τους τιμωρήσει που τρων τα αγαθά του Οδυσσέα. Επίσης τους προειδοποιεί ότι την επόμενη μέρα θα συγκαλέσει συνέλευση του λαού της Ιθάκης και θα καταγγείλει μπροστά σε όλους την συμπεριφορά τους. Πρώτος από τους μνηστήρες παίρνει στη συνέχεια το λόγο ο Αντίνοος, ο οποίος κατηγορεί τον Τηλέμαχο ότι ξαφνικά απέκτησε θράσος και παριστάνει το σπουδαίο και ότι θα ήταν κακό να γίνει βασιλιάς της Ιθάκης. Ο Τηλέμαχος του απαντά ότι αν ο λαός τον θέλει για βασιλιά, δεν θα πει όχι. Αν πάλι αποφασίσει ο κόσμος ότι κάποιος άλλος είναι πιο άξιος για βασιλιάς, τότε τουλάχιστον ο ίδιος επιθυμεί να μείνει κύριος της περιουσίας του και να μην την τρώνε οι άλλοι. Στη συνέχεια μιλά ο Ευρύμαχος,  ένας άλλος μνηστήρας, ο όποιος συμφωνεί πως ο Τηλέμαχος έχει δίκιο στο θέμα της περιουσίας. Επίσης ρωτά ποιος ήταν ο ξένος που έφυγε τόσο ξαφνικά. Ο Τηλέμαχος του απαντά ότι ο ξένος ήταν κάποιος φίλος πατρικός, ενώ επιμένει ότι δεν πιστεύει πια πως θα γυρίσει ο πατέρας του και ότι δεν εμπιστεύεται όσους λένε το αντίθετο. Στη συνέχεια οι μνηστήρες φεύγουν για τα σπίτια τους και ο Τηλέμαχος πηγαίνει στο δωμάτιό του για να κοιμηθεί. Τον συνοδεύει και τον περιποιείται η Ευρύκλεια, η πιο έμπιστη δούλα του σπιτιού, η οποία μεγάλωσε και τον Οδυσσέα και τον Τηλέμαχο. Ο Τηλέμαχος μένει ξάγρυπνος όλη τη νύχτα μελετώντας τις λεπτομέρειες των συμβουλών της Αθηνάς.

Σχολιασμός
Ο ρόλος του αοιδού: Ο Φήμιος μέσα στο έργο παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά των αοιδών:  είναι εξαρτημένος από ένα πλούσιο σπίτι, τραγουδά στη διάρκεια του φαγητού για να διασκεδάσει τους καλεσμένους, παίζει με τη λύρα του και τραγουδά ταυτόχρονα καθισμένος, ενώ το αντικείμενο των τραγουδιών του είναι οι περιπέτειες των ηρώων και των θεών. Όπως παραδέχεται η Πηνελόπη, ο αοιδός μπορεί με τα λόγια και τη μουσική να μαγεύει τους ακροατές του. Κατά κάποιο τρόπο ο Φήμιος εκπροσωπεί μέσα στο έργο και την εικόνα που έχει ο ίδιος ο Όμηρος για τον εαυτό του και για τις ικανότητές του.

Ο λόγος του Τηλέμαχου προς την Πηνελόπη (στίχοι 384-400):  ο λόγος χωρίζεται σε τρία μέρη: Α) ο Τηλέμαχος λέει στη μητέρα του να μην μαλώνει τον αοιδό για τα τραγούδια του, γιατί οι άνθρωποι προτιμούν πάντα να ακούν τα τελευταία τραγούδια της μόδας. Β) Την συμβουλεύει να αποδεχτεί επιτέλους ότι ο πατέρας του έχει πεθάνει. Γ) Της δίνει εντολή να επιστρέψει στο δωμάτιό της και να ασχοληθεί με γυναικείες δουλειές.

Ο λόγος του Τηλέμαχου προς τους μνηστήρες (410-424) έχει την εξής δομή: Α) Πρώτα τους λέει να συνεχίσουν την απόλαυση του φαγητού και της μουσικής. Β) Δεύτερον, τους ανακοινώνει ότι πρόκειται να συγκαλέσει συνέλευση στην αγορά, για να καταγγείλει μπροστά σε όλους τη συμπεριφορά των μνηστήρων. Γ) Τρίτον, τους προειδοποιεί ότι αν συνεχίσουν την ίδια συμπεριφορά, θα τους τιμωρήσει στο μέλλον ο Δίας (προοικονομία).

Αντίνοος και Ευρύμαχος:  μέσα στο κείμενο εκπροσωπούν τον κακό και τον καλό μνηστήρα. Ο Αντίνοος προσβάλλει τον Τηλέμαχο, ενώ ο Ευρύμαχος είναι πιο ευγενικός και λέει πως ο Τηλέμαχος έχει και αυτός δίκιο.

Ο λόγος του Τηλέμαχου προς τον Αντίνοο (433-444): χωρίζεται κι αυτός σε τρία μέρη: Α) ο Τηλέμαχος παραδέχεται ότι θα ήθελε να γίνει βασιλιάς της Ιθάκης, γιατί αυτό σημαίνει τιμές και πλούτη. Β) Από την άλλη μεριά δέχεται ότι μπορεί να υπάρχει και κάποιος πιο άξιος από αυτόν. Γ) Σε κάθε περίπτωση έχει την απαίτηση να είναι τουλάχιστον αφεντικό στο σπίτι του.

Ο λόγος του Τηλέμαχου προς τον Ευρύμαχο (460-466): ο Τηλέμαχος απαντά με μια δόση πονηριάς στον Ευρύμαχο.  Αποφεύγει να του πει ότι ο Μέντης ήταν στην πραγματικότητα ένας θεός  που του αποκάλυψε ότι ο Οδυσσέας είναι ζωντανός. Αντίθετα λέει ότι δήθεν δεν πιστεύει πια ότι θα γυρίσει ο πατέρας του. Επιπλέον λέει στον Ευρύμαχο ότι τάχα δεν εμπιστεύεται όσους λένε ότι ο πατέρας του ζει, ακόμη κι αν είναι μάντεις. Με όλα αυτά θέλει να καθησυχάσει τους μνηστήρες, για να μην καταλάβουν τίποτα από το σχέδιο που ετοιμάζει.

Το θέμα της εξουσίας στην Ιθάκη: η κατάσταση της εξουσίας στην Ιθάκη είναι πολύ περίεργη. Οδυσσέας λείπει και δεν υπάρχει νόμιμος βασιλιάς. Σε κανονική περίπτωση ο νόμιμος διάδοχός του θα ήταν ο γιος του, ο Τηλέμαχος, αλλά αυτός ακόμη είναι ανήλικος και η εξουσία του αμφισβητείται. Ο ίδιος παραδέχεται ότι μπορεί και κάποιος άλλος να γίνει βασιλιάς. Από την άλλη η Πηνελόπη, αν παντρευτεί, θα λύσει το πρόβλημα, αφού ο σύζυγός της θα γίνει βασιλιάς. Ωστόσο η Πηνελόπη αρνείται, με αποτέλεσμα να υπάρχει κενό εξουσίας στο νησί. Αυτό εξυπηρετεί τον Οδυσσέα, ο οποίος όταν επιστρέψει, θα διεκδικήσει και πάλι τη θέση του βασιλιά στο νησί.

Οι γυναίκες στο έργο:  μέσα στο κείμενο έχουμε στοιχεία για τη θέση της γυναίκας εκείνη την εποχή. Κανονικά η γυναίκα,  ακόμη κι αν πρόκειται για μία βασίλισσα, όπως η Πηνελόπη, πρέπει να μένει μέσα στο δωμάτιό της και να ασχολείται με τις γυναικείες δουλειές και κυρίως με την κατασκευή ενδυμάτων για την οικογένεια. Αν είναι δούλα, πρέπει επιπλέον να ασχολείται με το στρώσιμο του κρεβατιού, το μεγάλωμα των μικρών παιδιών, τη συνοδεία των αφεντικών και άλλες δουλειές. Την εξουσία μέσα στο σπίτι την έχουν οι άντρες.

Ιδεολογικά στοιχεία: λέγονται τα στοιχεία του έργου που σχετίζονται με τα ήθη και τα έθιμα και τις αντιλήψεις των ανθρώπων εκείνης της εποχής. Τα κυριότερα από αυτά τα στοιχεία στο κομμάτι που διαβάσαμε είναι τα εξής: Α) η δευτερεύουσα θέση των γυναικών στο σπίτι και την κοινωνία. Β) Ο  ανταγωνισμός για τη θέση του βασιλιά σε έναν τόπο και ο ρόλος της συνέλευσης του λαού. Γ) Ο θεσμός της δουλείας. Δ) Η αξία των χρησμών και των μάντεων. Ε)  Η θέση των αοιδών στο παλάτι. Στ) Η χρήση των βοδιών  και γενικά η ανταλλαγή προϊόντων αντί για τα νομίσματα που χρησιμοποιούμε εμείς σήμερα. Ζ) Η ανατροφή των παιδιών από τις δούλες (παραμάνες = αυτές που βρίσκονται δίπλα στη μάνα).

Στοιχεία του υλικού πολιτισμού: λέγονται αυτά τα οποία σχετίζονται με υλικά αντικείμενα  και την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Κυριότερα τέτοια στοιχεία είναι τα εξής: Α) Τα διαμερίσματα των γυναικών στο υπερώο ( πάνω όροφος). Β) Η ψηλή σκάλα από την οποία κατεβαίνει η Πηνελόπη μαζί με τις υπηρέτριες και η κολώνα που κρατάει τη στέγη. Γ) Η μαντίλα που φοράει η Πηνελόπη. Δ) Το κρασί και το φαγητό των μνηστήρων. Ε) Η ρόκα και ο αργαλειός, με τα οποία οι γυναίκες κατασκευάζουν τα ρούχα της οικογένειας. Στ) Το δωμάτιο του Τηλέμαχου που βλέπει στην περιφραγμένη αυλή. Ζ) Οι δάδες που κρατά η Ευρύκλεια για φωτισμό. Η) Η φλοκάτη, με την οποία είναι σκεπασμένος ο Τηλέμαχος.



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...